Historie 3

Rondom de tenten vinden elk jaar wisselende evenementen plaats, zoals een boerenbruiloft, baandraverij of wagenspel. Ook in de daaropvolgende jaren werd een drukke tweedaagse ‘Sinte-Lecie Jaarmarkt’ gehouden, met (op de eerste dag) als religieuze componenten de dierenzegening en de kroning van de lichtkoningin – nadat zij eerst in het gemeentehuis door het gemeentebestuur was ontvangen – tijdens de speciale mis om 19.00 uur.

Op zondag 17 december 1995 werd de lichtkoningin, een meisje uit Neerbeek, door de drumband St. Caecilia van huis opgehaald en naar de Martinuskerk gebracht. Na de kroningsmis die om 10.30 uur begon, gingen de gelovigen in processie, met het Luciabeeld en de reliek, van de kerk naar het marktplein, waar de pastoor in aanwezigheid van de lichtkoningin de daar opgestelde dieren op voorspraak van de heilige zegende.

De eerste weken na haar verkiezing woonde de lichtvorstin ambsthalve enkele missen bij in verschillende parochies van de gemeente Beek. Op de feestdag zelf en op andere dagen in deze periode, verrichtte zij enige liefdadige werken, zoals het bezoeken van zieken en bejaarden. Vanwege de vele manifestaties op 16 en 17 december verscheen er in genoemd jaar een speciale Sinte-Lecie Gezet.

Een plaatselijke lekkernij in Beek is de ‘Luciekoek’, naar een recept dat in 1952 voor het eerst werd beproefd.

In de jaren tachtig en negentig zijn enkele malen, gedurende tien dagen (eind augustus en/of begin september) de ‘Peter Trecpoelfeesten’ georganiseerd. Onderdeel hiervan was een ‘historische’ processie waarbij ook het Luciabeeld werd meegedragen. De organisatie hiervan beschouwde de vermelding van Trec(k)poel over de gebeurtenissen in 1473 blijkbaar als een bewijs dat Lucia toen in Beek reeds een grote verering genoot.

Bronnen en literatuur

A1 Beek, parochiearchief St. Martinus: ‘Observatien of onderrigt (…) alsmede van outs ingebragte consuetudines ende aliquale obligatien aengaende de bedieninge der Pastorie van Beek’ (1748). Maastricht, gemeentearchief: parochiearchief St. Martinus.

A2 Jos. Habets ed., ‘Chronijk der landen van Overmaas en der aangrenzende gewesten. Door eenen inwoner van Beek bij Maastricht 1275-1507’, in:

Publications S.H.A. Limbourg 7 (1870) p. 5-231, de kroniek van Peter Treckpoel, op p. 44 de vermelding van de buikloop-epidemie in 1473.

B Jos Habets, Geschiedenis van het tegenwoordig bisdom Roermond en van de bisdommen die het in deze gewesten zijn voorafgegaan, dl. 3 (Roermond: J.J. Romen & Zonen, 1892) p. 351-353, zeventiende-eeuwse kerkvisitaties, geen vermelding van Lucia;

H.A.J. Gadiot, De geschiedenis van Beek (Valkenburg: z.n., 1917);

Cl. Bayer, ‘De H. Lucia’, in: J. Huyben e.a. ed., Met de heiligen het jaar rond, dl. 4 (Bussum: Paul Brand, 1949) p. 323-326;

J.P. Bik, Feest- en vierdagen in kerk- en volksgebruik, dl. 1 (Velsen: Th.F. Wolfs, 1956) p. 58-60; Agostino Amore & Maria Chiara Celletti, ‘Lucia di Siracusa’, in: Bibliotheca Sanctorum, dl. 8 (Rome: Città Nuova, 1967) k. 241-257;

W.H.Th. Knippenberg, Oude pelgrimages vanuit Noord-Brabant. Kultuurhistorische verkenningen in de Kempen III (Oisterwijk: Stichting Brabants Heem, 1968) p. 70-73;

Sjef Nysten, ‘St. Lucia in Beek’, in: Veldeke 45 (1970) nr. 6, p. 18-21;

  1. Squarr, ‘Lucia von Syrakus’, in: Lexikon der christlichen Ikonographie, dl. 7 (Rome etc.: Herder, 1974) k. 415-420;

A.H. Schrijnemakers, ‘Het simultaneum – Voortdurende onrust tussen katholieken en protestanten in Beek’, in: Nuutsbaeker 3 (1976/1977) afl. 7, p. 20, afl. 8, p. 20-21;

A.H. Schrijnemakers, ‘Vervolging van rooms-katholieken sedert 1632’, in: Nuutsbaeker 4 (1977/1978) afl. 1, p. 21-23;

A.H. Schrijnemakers, ‘De gereformeerden verstevigen hun positie te Beek (1649-1661)’, in: Nuutsbaeker 4 (1977/1978) afl. 2, p. 19-21;

A.H. Schrijnemakers, ‘De gereformeerden volledig in controle te Beek (1661-1672)’, in: Nuutsbaeker 4 (1977/1978) afl. 3, p. 18-20;

A.H. Schrijnemakers, ‘Godsdienstvrijheid voor katholieken en protestanten (1672)’, in: Nuutsbaeker 4 (1977/1978) afl. 4, p. 19-20;

P.W.H. Paulussen, Een leven uitgemeten. Herinneringen (Beek: Econoom, 1980) p. 42; W.A.J. Munier, ‘Limburgse simultaankerken’, in: Documentatieblad voor de Nederlandse kerkgeschiedenis van de negentiende eeuw, maart 1981, nr. 9, p. 12-15; Jacques M.G. Aussems, Historische stoet te Beek (Beek: St. Martinusparochie, 1982); Josee Sobczak-Wehrung & John Wehrung, Sint-Martinuskerk Beek. Over mensen, een gebouw en kerkschatten (Beek: Drukkerij Econoom/Heemkundevereniging Beek, 1982); W.C.R. Hoogstraten & H. van Loo, Protestants Beek. Een geschiedenis van vier eeuwen reformatie (Beek: Drukkerij

Econoom/Heemkundevereniging Beek, 1983); W.H.Th. Knippenberg, ‘Lucia en de “rode loop” ‘, in: Arts en Wereld 17 (februari 1984) p. 29-30; P. Mennens, ‘Sintelecie: van ker(k)mis naar het feest van het licht’, in: Becha, december 1989, p. 60-64; J.M.G. Aussems, ‘Sinte-Lecie-viering in Beek’, in: Maas- en Geleenbode, 17 december 1989; J.M.G. Aussems & Hub. Pinxt, Peter Trecpoelfeesten Beek-L, 4 t/m 13 september 1992. Historische stoet, historiespelen, klank en lichtspel, exposities, markt in Middeleeuwse stijl (Beek: Stichting Peter Trecpoelfeesten, 1992); J.M.G. Aussems, Daer en sijt gij dan… Peter Trecpoelfeesten Beek 1992 (Beek: Econoom, 1993); J.M.G. Aussems, Peter Trecpoel feesten Beek: 30 augustus t/m 8 september 1996 (Beek: Stichting Peter Trecpoelfeesten, 1996); Jeroen de Jong, ‘Verlichting met een rode draad’, in: AMC-magazine 5 (1996) nr. 10, p. 18-19; Jeroen de Jong, Ziekte en Zaligheid. Heilige ‘genezers’ en hun verering in Nederlandse bedevaartsoorden (Amsterdam: Boom/Belvedère, 1997) p. 114-122; V. Delheij & A. Jacobs, Kerkenbouw in Limburg 1850-1914. Neogotische en neoromaanse parochiekerken en hun architecten (Sittard: Stg. Charles Beltjens, 2000) p. 183-185.

C PJMI BiN-dossier Beek-Lucia; PJMI VKVL 64a (1993); Utrecht, SKKN-dossier Martinuskerk Beek; TV-uitzending Van gewest tot gewest, Luciafeesten in Beek, uitzending 11 december 1968, NOB beeldbandarchief nr. G32134, NOS-archief, Hilversum; mondelinge informatie in 1995 van pastoor Heijnen en J.M.G. Aussems.